Strefa pacjenta

Przerost migdałka gardłowego (trzeciego migdałka)

Trzeci migdałek inaczej migdałek gardłowy skupisko tkanki limfatycznej znajdujące się w części nosowej gardła. Migdałek gardłowy występuje tylko u dzieci, zanika w wieku dojrzewania. Objawami przerostu migdałka gardłowego są:

  • częste infekcje,
  • utrudnione oddychanie przez nos,
  • chrapanie w czasie snu,
  • poranny kaszel,
  • przerośnięty migdałek może też blokować ujścia trąbki słuchowej i prowadzić do niedosłuchu u dzieci.

Objawy te spowodowane są umiejscowieniem migdałka w części tylnej nosa. Przy przeroście powoduje on utrudnione oddychanie przez nos. Dziecko, które oddycha tylko przez jamę ustną nie nawilżonym i nie oczyszczonym powietrzem, częściej zapada na infekcje górnych dróg oddechowych oraz chrapie w nocy. Przerost trzeciego migdałka może prowadzić nawet do bezdechów w czasie snu.
Migdałek trzeci nie jest widoczny przy normalnym oglądaniu gardła. Ocenić migdałek gardłowy jest w stanie tylko lekarz laryngolog. Badanie migdałka gardłowego można wykonać przez ocenę jego wielkości palcem ( badanie to jest bardzo nieprzyjemne dla dziecka dlatego nie jest stosowane w mojej praktyce lekarskiej). Migdałek gardłowy można też zbadać specjalistycznym lusterkiem ale w tym przypadku konieczna jest współpraca dziecka z lekarzem. Przy trudnościach w badaniu lub wątpliwościach diagnostycznych możliwa jest ocena migdałka w badaniu rentgenowskim. W ostatnim czasie dostępne jest też badanie endoskopowe. Badanie to jest bardzo wiarygodne, łatwe a dla małego pacjenta najbardziej bezpieczne i komfortowe. Migdałek gardłowy jest tkanką limfatyczną (bierze udział w systemie odporności i powiększa się w czasie infekcji) dlatego powinien być badany w czasie względnego zdrowia dziecka.
Leczenie migdałka gardłowego jest głownie chirurgiczne (można podjąć próbę leczenia farmakologicznego). Zabieg usunięcia migdałka gardłowego wykonywany jest w całkowitej narkozie. Nazywa się adenotomia. Najczęstszy wiek wykonywania adenotomii to 3 -15 rok życia. W ściśle określonych sytuacjach może być on jednak wykonywany również we wcześniejszym jak i późniejszym wieku.

Choroby migdałków podniebiennych (migdałków bocznych)

Migdałki podniebienne są skupieniem tkanki limfatycznej znajdującym na granicy jamy ustnej i gardła. Migdałki są bardzo ważne przy w nabywaniu oraz utrzymywaniu obrony immunologicznej organizmu.

Najczęstszymi chorobami migdałków podniebiennych jest ich przerost (zwykle dotyczy dzieci) oraz przewlekłe zapalenie. Migdałki mogą być powiększone w wielu chorobach całego organizmu, począwszy od banalnych infekcji górnych dróg oddechowych a skończywszy na nowotworach i chłoniakach. Przerost migdałków może być również jedną z przyczyn zespołu snu z bezdechami.
Badanie migdałków polega na ich oglądaniu. Ważny jest jednak nie tylko ich wygląd ale i funkcja. Dużo wiadomości w przypadku diagnostyki chorób migdałków może dostarczyć rozmowa z pacjentem jak i badania dodatkowe (morfologia , OB., ASO itd.)
Objawami chorób migdałków podniebiennych, które mogą wymagać interwencji: chirurgicznej są:

  • częste anginy ( ropne zapalenie migdałków podniebiennych
  • częste infekcje górnych dróg oddechowych,
  • niedosłuch,
  • przebyte ropnie okołomigdałkowe,
  • zespół snu z bezdechami i inne.
Leczenie chorób migdałków jest głownie chirurgiczne, chociaż nie wyklucza się próby leczenia farmakologicznego. Przy przeroście migdałków u dzieci, bez obecności ich przewlekłego zapalenie, wykonuje się zabieg zmniejszenia migdałków (tonsillotomii). W tym przypadku nie usuwa się całych migdałków. Przewlekły stan zapalny jest jednak przeciwwskazaniem do ich zmniejszania. W takim przypadku wykonuje się całkowite usunięcie migdałków podniebiennych (tonsilektomię).

Skrzywienie przegrody nosa

Przegroda nosa jest rusztowaniem chrzęstnokostnym, które dzieli jamę nosa na dwie części. Najczęstszym stanem chorobowym przegrody nosa jest skrzywienie. Skrzywienie przegrody może być spowodowane urazem, często jest też wrodzone lub związane z szybkim rozwojem kości twarzoczaszki.
Objawami skrzywienia przegrody nosa jest przede wszystkim utrudnione oddychanie przez nos. Skrzywienie przegrody może powodować również:

  • częste zapalenia zatok przynosowych,
  • nieżyt trąbki słuchowej (niedosłuch),
  • zespół snu z bezdechami oraz chrapanie.

Utrudnione oddychanie przez nos przy skrzywionej przegrodzie nosa, powietrzem nie nawilżonym, nie oczyszczonym może też prowadzić do częstych infekcji górnych dróg oddechowych i innych problemów zdrowotnych. Badanie przegrody nosa przeprowadza laryngolog jest to tzw. rynoskopia przednia. Nie wszystkie skrzywienia zwłaszcza w części tylnej lub górnej jamy nosa są widoczne w tym badaniu. W celu prawidłowej oceny nosa niezbędne jest wykonanie badania endoskopowego. nos
Obraz skrzywienia przegrody nosa w badaniu endoskopowym powodujący całkowitą niedrożność nosa.
Leczeniem skrzywienia przegrody nosa jest zabieg operacyjny. Zabieg ten polega na wyprostowaniu skrzywionych części przegrody (tak chrzęstnych jak i kostnych) w celu uzyskania prawidłowej drożności nosa. Przeprowadzając ten zabieg nie wykonuje się żadnych cięć na zewnątrz nosa. Leczenie operacyjne stosowane jest również u dzieci przy czym wskazania w tych przypadkach są dużo bardziej restrykcyjne.

Zapalenie zatok

Zatoki są to przestrzenie powietrzne w czaszce, które poprzez wąskie ujścia łączą się z jamą nosa. Zatoki przynosowe dzielimy na: zatoki czołowe, sitowe, szczękowe i klinowe. Każda infekcja nosa dotyczy również zatok. Jednak dopiero zaburzenia drożności wąskich połączeń z nosem prowadzą do stanów zapalnych, które nazywamy zapaleniem zatok. Objawami ostrego zapalenia zatok tzn. takiego, które pojawia się nagle i po prawidłowym leczeniu ustępuje są: bole głowy (zwłaszcza przy ruchach), wysoka temperatura, ropny wyciek z nosa lub niedrożność nosa, ogólne złe samopoczucie. Przyczyną drobnoustroje są chorobotwórcze (bakterie, wirusy). Przewlekłe zapalenie zatok jest to stan chorobowy, który trwa dłużej niż 4 tygodnie. Objawami przewlekłego zapalenia zatoką stałe bądĽ okresowe bóle głowy o różnym stopniu nasilenia, niedrożność nosa, stały bądĽ okresowy wyciek z nosa, zaburzenia powonienia. Przewlekłe nie leczone zapalenia zatok może być też powodem innych chorób i/lub odchyleń w badaniach laboratoryjnych. W przewlekłym zapaleniu zatok charakterystyczne jest też występowanie okresowo ostrego zapalenia zatok. Badanie zatok polega przede wszystkim na ocenie radiologicznej tzn. wykonaniem zdjęć rentgenowskich.

W celu diagnostyki ostrego zapalenia zatok wystarczające jest typowe zdjęcie. W przypadku przewlekłego zapalenia zatok lub powikłań ostrego niezbędne jest wykonanie tomografii komputerowej. W każdej dolegliwości związanej z zapaleniem zatok pomocne a nieraz niezbędna jest ocena endoskopowa nosa podczas której możliwa jest też ocena ujść zatok, które są kluczem do diagnostyki i leczenia chorób tego regionu. Leczenie w przypadku ostrego zapalenia zatok polega na podawaniu antybiotyków, leków zmniejszających obrzęk błony śluzowej nosa oraz leków zmniejszających gęstość wydzielin. Nieraz w przypadku zapalenia zatok szczękowych niezbędne jest wykonanie punkcji tych zatok. Przewlekłe zapalenie zatok rozpoczyna się próbą leczenia farmakologicznego jednak w większości przypadków niezbędne jest leczenie chirurgiczne. Obecnie uznanym leczeniem przewlekłego zapalenia zatok jest operacja zatok metodą FESS (Functional Endoscopic Sinus Surgery). W ostatnim okresie czasu pojawiła się też możliwość poszerzania ujść zatok przynosowych przy użyciu specjalnych balonów wypełnianych pod bardzo dużym ciśnieniem.

Utrudnione oddychanie przez nos

brak opisu

Pogorszenie słyszenia

brak opisu

Wycieki z ucha

brak opisu

Guzy szyi i twarzy

brak opisu

Choroby gardła

brak opisu

Zaburzenia głosu (chrypka)

brak opisu

Choroby tchawicy

brak opisu

Chrapanie i bezdechy w czasie snu - Gazeta Fakt - wywiad

Co to są bezdechy w czasie snu?
Bezdechy senne są to okresowe krótkotrwałe przerwy w oddychaniu, które występują w nocy w czasie snu. Uważane są za stan chorobowy jeżeli przerwa w oddychaniu trwa dłużej niż 10 sekund i powtarza się co najmniej 30 razy w ciągu nocy lub co najmniej 10 razy w czasie jednej godziny snu.

Jakie są jego objawy?
Jest to właściwie zespół objawów, które występują zarówno w czasie nocy jak i w dzień. Poza charakterystycznymi bezdechami i bardzo głośnym chrapaniem w nocy występuje częste wybudzanie, niespokojny sen, nadmierna potliwość częste oddawanie moczu. W dzień osoby cierpiące na bezdechy są niewyspani, drażliwi, skarżą się na zasychanie śluzówek i bóle głowy. Nadmierna senność powoduje zasypianie prawie w każdej sytuacji.

Czy chrapanie jest jednoznaczne z bezdechami?
Chrapanie spowodowane jest drganiem części wiotkiej podniebienia i języczka. Powoduje to wydawanie nieraz bardzo głośnego dĽwięku dochodzącego nawet do 90 dB (co odpowiada silnikowi traktora). Nie każde chrapanie jest objawem snu z bezdechami, jednak w większości przypadków towarzyszy bezdechom. Należy się niepokoić wówczas, kiedy jest nadmiernie głośne i kiedy kończy się okresem bezdechu.

Czy bezdechy mogą być niebezpieczne?
Bezdechy u osób zdrowych rzadko mogą spowodować bezpośrednie zagrożenie życia. Jednak u chorych obciążonych chorobami serca i krążenia oraz o centralnego układu nerwowego mogą stanowić poważne zagrożenie. W czasie bezdechu spada ilość tlenu, a zwiększa dwutlenku węgla we krwi, przyspiesza się akcja serca i rośnie ciśnienie tętnicze krwi. Stany takie mogą prowadzić do zawału mięśnia sercowego, zaburzeń jego rytmu jak również udaru mózgu. Stan, w którym brak jest prawidłowego snu powoduje zmniejszenie wydolności psychicznej, fizycznej a nawet seksualnej. W takim stanie mamy znacznie zmniejszoną zdolność koncentracji, co może zwiększać ryzyko np. wypadków samochodowych, jeżeli za kierownice usiądzie osoba z tą dolegliwością.

Czy chrapanie jest równie niebezpieczne?
Chrapanie nie jest tak niebezpieczne jak bezdechy ale może być bardzo uciążliwe. Samo chrapanie może powodować znaczne zaburzenia snu (wybudzanie się w ciągu nocy) przez co może prowadzić do niewyspania i związanych z nim problemów z koncentracją. Chrapanie kłopotliwe jest też z oczywistych względów dla osób z otoczenia chrapiącego, może być przez to Ľródłem różnych konfliktów.

W jakim wieku występują bezdechy i chrapanie?
Bezdechy jak i chrapanie najczęstsze są u mężczyzn po 40 i u kobiet po 50 roku życia, jednak mogą wystąpić w każdym wieku nawet u dzieci. Wbrew pozorom u dzieci nie występują wcale tak rzadko. Bezdechy mogą być spowodowane przerostem migdałków, chrapanie zaś może być jednym z pierwszych jego objawów. U dzieci bezdechy a co za tym idzie niedotlenienie mogą powodować gorszy rozwój fizyczny i psychiczny a przez to kłopoty w nauce i normalnym funkcjonowaniu.

Co jest powodem bezdechów w czasie snu?
Bezdechy mogą być pochodzenia centralnego tzn. spowodowane uszkodzeniem centralnego układu nerwowego oraz obwodowego tzn spowodowane utrudnionym przepływem przez drogi oddechowe. Bezdechy wywołane uszkodzeniem centralnego układu nerwowego są niezwykle rzadkie, związane z chorobami neurologicznymi np. stwardnienie rozsiane, guzy mózgi i inne. Bezdechy spowodowane utrudnionym przepływem przez drogi oddechowe tzw. obturacyjne są dużo częstsze i to one stanowią główny problem. Mogą je wywoływać zmiany anatomiczne w obrębie górnego odcinka dróg oddechowych oraz otyłość. Do zmian anatomicznych należą wady w obrębie nosa tj. skrzywiona przegroda nosa, polipy i przerosty małżowin nosowych. W jamie ustnej i gardle bezdechy mogą być wynikiem przerostu błony śluzowej gardła, języka, wiotkim podniebieniem miękkim oraz wydłużonym języczkiem. Mogą być również spowodowane przerostem migdałków podniebiennych i przerostem migdałka gardłowego u dzieci, o czym wcześniej wspominałem. Bezdechom może również sprzyjać nadmiernie rozwinięta tkanka tłuszczowa u osób z krótką szyją oraz nisko położona kość gnykowa.

Czy podobne są przyczyny chrapania?
Chrapanie spowodowane jest również utrudnionym przepływem przez drogi oddechowe, którego przyczyną mogą być anatomiczne przeszkody w obrębie nosa, podniebienia miękkiego i języczka, gardła oraz anomalie twarzoczaszki. Chrapanie może być wywołane także obniżonym napięciem mięśni związanym z wiekiem, przyjmowaniem leków lub nadużywaniem alkoholu.

W jaki sposób można leczyć bezdechy i chrapanie?
Ponieważ przyczyny chrapania i bezdechów są podobne, podobne są też metody leczenia. Bezdechy można leczyć chirurgicznie i zachowawczo natomiast chrapanie tylko chirurgicznie. W przypadku dzieci prowadzi się leczenie głównie chirurgicznie. Usuwane lub zmniejszane są migdałki podniebienne, usuwany jest migdałek gardłowy, a w wyjątkowych sytuacjach operowana przegroda nosa. Leczenie nieoperacyjne zarezerwowane jest tylko dla bezdechów w czasie snu u osób dorosłych. Stosuje się aparaty wspomagające oddychanie oraz utrzymujących prawidłową drożność drogi oddechowej (aparaty ortodontyczne, aparaty zmieniające ustawienie żuchwy bądĽ rozszerzające skrzydełka nosa). Dla chrapania natomiast nie ma skutecznej metody leczenia nie operacyjnego, poza redukcja masy ciała. Istotą leczenia operacyjnego bezdechów i chrapania jest przywrócenie prawidłowej drożności i zmniejszenie oporów w drogach oddechowych. Do zabiegów wykonywanych w pierwszej kolejności zaliczyłbym operacje w obrębie nosa i jamy ustnej. W jamie nosowej operacje polegają na korekcji skrzywionej przegrody nosa, korekcji deformacji nosa lub zmniejszeniu małżowin nosowych. Natomiast w jamie ustnej wykonuje się usuniecie migdałków, plastykę podniebienia i języczka (można tu operować klasycznie przy użyciu aparatów z plazmą argonową, ultradĽwiękami czy laserem). W dalszej kolejności i jedynie przy leczeniu bezdechów wykonuje się zabiegi w zakresie przerośniętej lub przesuniętej nasady języka, operacje kości gnykowej i operacje twarzoczaszki.

Dlaczego leczyć bezdechy i chrapanie, który rodzaj leczenia proponował by pan swoim pacjentom - leczenie operacyjne czy nie operacyjne?
Z powodów już wcześniej wspomnianych poważnych skutków zdrowotnych nie należy bagatelizować bezdechów. Pierwszą rzeczą jaką bym zalecił to redukcja masy ciała. Przy braku efektów leczenie chirurgiczne byłoby według mnie leczeniem z wyboru. Aparaty wspomagające oddychanie zarezerwowałbym do sytuacji kiedy leczenie chirurgiczne niemożliwe jest do wykonania (brak zgody chorego lub znaczne przeciwwskazania ogólne do zabiegu) oraz jeżeli leczenie chirurgiczne zakończyłoby się niepowodzeniem. Uważam, że zabieg chirurgiczny daje większe szanse na życie w komforcie, niż sen z maszyną lub aparatem ortodontycznym przez całe życie. Operacyjne leczenie chrapania zalecałbym w przypadku występowaniu poważnych i trwałych zaburzeń snu. Istotnym czynnikiem przy podjęciu decyzji o leczeniu chrapania byłyby też względy subiektywne związane z komfortem życia osoby obciążonej chrapaniem polegające np. na braku akceptacji tej dolegliwości przez osobę chrapiącą lub jej otoczenie.


Najczęścj zadawane pytania

1. Czym różni się laryngolog od otolaryngologa?

Praktycznie niczym. Wcześniej lekarz chorób uszu gardła i krtani był nazywany laryngologiem (od greckiego larynx znaczy krtań). Obecnie dodano część słowa ( od greckiego ous,otos – ucho).
Laryngolog czy tez otolaryngolog zajmuje się chorobami głowy i szyi z wyłączeniem ośrodkowego układu nerwowego.

2. Jaki antybiotyk jest najlepszy na zatoki, gardło , ucho?

Nie ma najlepszego antybiotyku na jakiś narząd – na ucho czy gardło. Antybiotyk działa na bakterię a nie część ciała. Najlepiej wykonać posiew z zakażonego miejsca z określeniem antybiogramu tj wrażliwości bakterii na antybiotyki. Na wynik wymazu oczekuje się zazwyczaj kilka dni. W praktyce stosuje się terapię empiryczną tzn. podaje się antybiotyk bez wymazu w oparciu o wiedzę jaka bakteria najczęściej wywołuje określone objawy chorobowe.

3. Jaka metoda operacji skrzywionej przegrody jest najlepsza – endoskopowa, laserowa czy klasyczna?

Dzięki nowoczesnym technologiom pojawiły się nowe metody operacji przegrody nosa takie jak metoda zabiegu endoskopowa i laserowa. Są one skuteczne jedynie w przypadku niewielkich skrzywień lub wystających w jamie nosa pojedynczych listew bądź kolców. Przemieszczenie całkowicie skrzywionej przegrody nosa jest możliwe jedynie w klasyczny sposób wykonując plastykę przegrody. Polega ono na przesunięciu skrzywionej części przegrody bez jej usuwania. Laserem czy endoskopem można jedynie usunąć część przegrody nosa.

4. Czy operować skrzywioną przegrodę nosa?

Przegrody nosa nie operuje się dla tego, ze jest skrzywiona. Przegrodę operuje się tylko wtedy kiedy powoduje ona dolegliwości tzn. chory ma kłopoty z oddychaniem przez nos, pojawiają się częste zapalenia zatok, problemy z uszami, bezdechy w czasie snu lub inne dolegliwości.

5. Pytania o chrapanie i bezdechy

Link do artykułu: chrapanie i bezdechy

6. Migdałki chronią organizm; czy wobec tego po ich usunięciu nie będę częściej chorował?

Migdałki kwalifikujemy do usunięcia tylko wówczas, gdy ich tkanka jest nieodwracalnie zniszczona i nie stanowi już efektywnej bariery ochronnej, a wręcz przeciwnie jest źródłem rozsiewania zakażenia.

7. Czy przy braku migdałków infekcja nie będzie schodziła na oskrzela?

Nie będzie. Role obronna organizmu nadal będą pełniły obecne u człowieka migdałki trąbkowe, migdałek językowy, pasma boczne( limfatyczne) ściany gardła.

8. Czy po usunięciu migdałków podniebiennych ( tonsilektomi) będę jeszcze miał infekcje gardła i dróg oddechowych?

Trzeba rozróżnić anginy od zapalenia gardła (błony śluzowej). Angina jest to ropne zapalenie migdałków podniebiennych. Ponieważ migdałki będą usunięte ropne anginy już nie wystąpią. Natomiast podatność na infekcje wirusowe i zapalenie gardła nie ulegnie zmianie, mogą się pojawiać z częstością podobną jak przed zabiegiem. Chociaż dzięki usunięciu ogniska zapalnego i one powinny pojawiać się z mniejszą częstotliwością.

9. W jakim wieku usuwa się migdałki?

Migdałki można bezpiecznie usunąć w każdym wieku, niemniej poniżej 4 rż i powyżej 60 rż wskazania powinny być bardzo starannie rozważone.

Program Unijny